Nejieruga uká'chi Tukérume yomaígachi ukáe natiwala Contingencia Atmosférica waá Chiwawa

Ijí ita’peri nejieme uká’chi Tukérume yomaigachi jú erime tuíyame kí inémela olámiru’ka ukáe pamila.

I’tábu jú uká Tukérume yomaigachi?

Ijí tukérume jú pire ita’peri nogiwame erime yomá ipa’korume ojeéme iwá we’é, tuína ita’peri a’pó na’kiria waáchi tuyena chire’ka nogimia olága ita’peri kawé kajumiru’ka ojeemeria yomá ipa’korume.

(Art. 67 de la Ley de Participación Ciudadana del Estado de Chihuahua).

Aabú tuímela ijí tukérume?

Ika’chi tukérume yomá ipa’korume Chiwawa ojeéme asebame 67 moóta manieme iwá Chiwawa waiká pamieme 6 (pusani).

¡ Amó naósari uwárena uká democracia. Nejiega waáchi nete'ka amó maéme na'téame inemia !

Tukéwame nenérerume o'ocherume

¿Kawé maénamu olámiru’ka uká constingencia atmosférica iwá Chiwawa we’é ere’ka uká ekáe intúme e’pé?

Nejieruga uká'chi Tukérume

Istochi 17 septiembre mecha waiká 7 octubre 2025 pamí

Nenérega uká karí a'kána nogimela tuímia amó maéme

I’tábu jú uká Contaminación ambiental?

Erime chaní uká Ley General del Equilibrio Ecológico y la Protección al Ambiente (LGEEPA), buú contaminación jú uká osórime ita’peri intúmela ajáme ojeéme sewinarime oláme ukáe waá ajágame ojeéme.
Erime buúretieme ita’peri noganí olága osórime uká e’ká, pawí, we’é, ajáme, ajágame eégo sewina oláni uká ajáme ojeéme.

I’tábu jú uká atmósfera?

Uká atmósfera jú erime ampa eká erime oláme uká we’é. Inémela erime eká na’pe kí kawé nogayame asebame 640 kilometros ampá eégo ijí kuchéna ojeémela kawé iká’chi we’é.
Uká atmósfera noganí olága kawé ojémiru’ka uká we’échi, ere’ka kí olábo sewiná erime kí ojeémela iwá, eégo ijí nogani olága erime pire lenté kí simeromia uká radiación eégo kawé ojémela.

I’tábu jú uká contaminación atmósfera intúme?

Ee chaní buú Adonina Tardón, ipa’korume tuíyame waáchi pamila waá natiwala Medicina Preventiva waáchi Salud Pública intúme Universidad Oviedo uká Contaminación atmosférica jú erime sewiná nogiwame ajáme erime. Ukáe erime olága iwína waáchi ukáretieme erime eká na’pé ki kawé intúme.
Eégo jú waiká uká e’ká ki kawé intúme ita’peri sewinarime oláme.

I’tábu jú uká e’ká?

Erime chiame uká NORMA Oficial Mexicana NOM-172-SEMARNAT-2019, buú e’ká nogimá nenérega erime chike’ki toáni ukáretieme ita’peri sewinárime oláme waiká waá we’éwa waáchi istochi asebame.

De acuerdo con la NORMA Oficial Mexicana NOM 172 SEMARNAT 2019.

Buú Sistema Nacional Información natiwala Calidad Aire (SINAICA) ijí nogimá olága erime

Chire’ka noginá nenéga uká ka’tieme e’ká iwá Chiwawa?

Erime chiame uká Pamila Estado intúme, Chiwawa olání uká Sistema de Moitoreo atmosférico nenéremia chire’ka ka’ti uká e’ká. (sitio web)
E’pé mani’pani uká karí iká’chi yomáigachi (estación Sur waáchi estación Centro natiwala Chiwawa) waáchi Ciudad Cuauhtémoc (estación móvil Cuauhtémoc intúme).
Eégo jú waiká uká e’ká ki kawé intúme ita’peri sewinarime oláme.

I’tábu jú uká PM10 waáchi PM2.5?

Uká PM jú uká leterá osáeme ingles chiamela partículas matter eégo erime chiamela ukáe ita’peri e’káe intúme.
Uká ita’peri erime we’é, morewa, jú tamo neneéme na’pe mani wajachi ki remé nenérena eégo nenémia na’kina unémia uká ita’peri microscopio electrónico.
Waáchireime intúme uká PM (Material Particulado) chemá pire kupá ipa’korume natiwala jú erime 70 micrómetros, eégo inémela epe’che weruma ukáe PM10 waáchi 30 epe’che weruma ukáe PM 2.5.

I’tábu jú uká contingencia ambiental?

Uká LGEEPA, chaní erime sewina ineéme ukáe netéwame ipa’korume o uká ajáme nete’tume, eégo ijí nogimela olága osórime waá weikáachiretieme ojeégachi. Ere’ka chachabani ukáretieme osórime nogani olága pukáe ajáme (weiká yukúame, egáyame epe’che, we’é nogi’teéme eégo wajachi) osórime nogimía ipa’korume eégo ajáme nayumela.
Ere’ka chachabani ukáretieme osórime nogani olága pukáe ajáme (weiká yukúame, egáyame epe’che, we’é nogi’teéme eégo wajachi) osórime nogimía ipa’korume eégo ajáme nayumela.

Chire’ka nogimela uká contingencia ambiental?

Jú erime nogiwame olámia epe’che na’teame pamila chanimela ere’ka nogimela waá a’pó ojeégachi, waiká nenéresaogo intúmela uká ita’peri osórime oláme ukáe ipa’korume eégo ajáme nayume.
Erime uká pamila manieme naósamela cheká chi ke’ki rawé nogimela olága waiká uká ita’peri osó nogiwame epe’che uwáme intúme.

Aabú pamila inémela na’teame ikáe ita’peri?

Buú pamila nogimela olága weikáachiretieme ita’peri kawé kajumela ojeémela ukáe ajáme.
Buú federación, estado, moóta waáchi uká erime tojáname uká muaegachi Meikó nogimela neseromia waáchi olámia epe’che kawé, erime osi’tume waá oserí nuláwame.
Las autoridades federales, estatales y municipales, cada una según sus funciones.

I’tábu jú uká neserome uká atmófera?

Erime chiame uká LGEEPA neseromia uká atmósfera inémela nenérega ijí:
  1. Uká erime intúme uká e’ká na’kina inemela kawérime weiká achiretieme ojeégachi ipa’korume; waáchi
  2. Uká ita’peri nogiwame olága sewinárime erime ka’tieme uká’chi e’ká kawérime na’kina kawé nenémiru’ka waikábaa kí eiká inémela eégo kawé ojeémela yomá ajáme.
Eé chaní nesérona uká e’ká tewe’ka intúme weiká kawérime inémela a’kána nogiwame, eégo kaí nogimela olága sewiná uká e’ká.

Nejierume kuku'chi

Amó nejieme na’teame jú pukáe Chiwawa estado, pukáesa na’kinareme amó tukéremia:

Kawé nenénamu netémia piré oserí chiame neseromia uká e’ká intúme iwá Chiwawa?

¡ Amó naósari uwárena uká democracia. Nejiega waáchi nete'ka amó maéme na'téame inemia !

Aviso de Privacidad